W związku z tzw. Polskim Ładem mamy w tej chwili duże zamieszanie, szczególnie jeśli chodzi o zasady ustalania wynagrodzeń, wielkości podatków i składek. Zamieszanie dotyka wszystkich pracodawców, w tym również NGO. Przedstawiamy więc najważniejsze terminy i zasady – te, które pozostały takie same jak w latach ubiegłych oraz te, które uległy zmianie z początkiem 2022 roku. Zmiany (i nie zmiany), które opisujemy poniżej dotyczą głównie organizacji-pracodawców. Jednak przy okazji przypominamy o takich terminach, jak termin na wysyłkę CIT-8, czy termin sporządzenia sprawozdania finansowego, więc warto, żeby do informacji zajrzały również inne (nie zatrudniające pracowników) organizacje. Pomagamy odnaleźć się w gąszczu starych i nowych przepisów.
Co się nie zmieniło
- Terminy sprawozdań i rozliczeń podatkowych organizacji
W 2022 roku nadal:
sprawozdania finansowe – mamy 3 miesiące na sporządzenie i 6 miesięcy na zatwierdzenie (jeśli tylko terminy nie zostaną przesunięte z powodu pandemii, podobnie jak w 2020 i 2021 roku)
zeznanie podatkowe CIT-8 – mamy 3 miesiące na sporządzenie i wysłanie deklaracji
zapłata podatku od zatrudnionych osób – 20 dzień kolejnego miesiąca
deklaracje podatkowe PIT – składamy nadal w styczniu roku następnego, niezmiennie tylko w elektronicznej formie, podpisane płatnym podpisem elektronicznym. - Zakres zwolnień podatkowych i obowiązków rozliczenia podatkowego CIT
Zasady rozliczenia podatkowego CIT-8 pozostają bez zmian (może tylko nastąpić zwykła, niemal coroczna zmiana wersji formularza). Pozostaną te same zasady przekazywania deklaracji w wersji elektronicznej z płatnym podpisem kwalifikowanym oraz ta sama grupa organizacji mogących składać deklarację w wersji papierowej. - Terminy zgłoszeń i rozliczeń ZUS
W dalszym ciągu to:
termin zgłoszenia zarejestrowania, wyrejestrowania, zmiany danych – 7 dni
termin rozliczenia comiesięcznego – do 15 dnia kolejnego miesiąca. - Zasady zgłoszenia i rozliczenia składek płaconych do ZUS
Składki ubezpieczenia społecznego ZUS (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i funduszu pracy, pozostały bez zmian (ALE UWAGA: duże zmiany nastąpiły w rozliczeniu jednej składki rozliczanej w ZUS, składki na ubezpieczenie zdrowotne, piszemy o tym poniżej). Takie same pozostały stawki i zasady ich wyliczenia, nie zmieniły się też zasady objęcia obowiązkowym naliczeniem tych składek oraz wyjątki od tego obowiązku.
Nadal z zasady, obowiązkowe są składki ubezpieczenia społecznego od całości wynagrodzeń od umów o pracę oraz całości wynagrodzeń od umów-zleceń. Nadal jednak wyjątkiem są tu wynagrodzenia od umów-zleceń:
z uczniami i studentami
z zleceniobiorcą objętym już, w innym podmiocie, pełnymi składami ZUS płaconymi od co najmniej minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku 3.010 zł).
Tak jak w latach poprzednich nie są objęte składami ZUS (ani społecznymi i zdrowotnymi) umowy o dzieło z osobą, która nie jest pracownikiem organizacji (zatrudnionym na umowę o pracę). - Różne umowy – różne wyliczenie podatku
Tak jak w przypadku składek ubezpieczenia społecznego ZUS, nie zmienił się podział na rodzaje umów i różne ich traktowania przy wyliczaniu podatku PIT. Nadal przy różnych typach umów mamy różne scenariusze wyliczenia tego podatku. Podstawowymi umowami zatrudnienia osób prywatnych (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) nadal pozostają trzy typy umów: umowy o pracę, umowy-zlecenia i umowy o dzieło. Wyliczenie wynagrodzeń tych ostatnich (gdy osoba nie jest zatrudniona na umowę o pracę w naszej organizacji) jest takie samo jak w latach poprzednich – objęte tylko podatkiem dochodowym osób fizycznych.
Zmiana coroczna
Zmiana, która następuje już od kilku lat to zwiększenie minimalnej stawki wynagrodzenia obowiązującej w kolejnych latach kalendarzowych. W przypadku wynagrodzenia z umowy zlecenia kwota wyliczonego wynagrodzenia nie może być mniejsza niż wynikająca z minimalnej stawki godzinowej, która w 2022 roku wynosi 19,70 zł brutto.
Z kolei wynagrodzenie w umowy o pracę przypadające na pełny etat nie może być niższe niż 3010,00 zł brutto.
Zmiany 2022 roku - Likwidacja odliczania składki zdrowotnej od podatku PIT
Duże zmiany wprowadzone Polskim Ładem (zob. Polski Ład. Na co powinny zwrócić uwagę organizacje pozarządowe w nowym roku) dotyczą zasad opodatkowania dochodów osób fizycznych oraz zakresu i zasad naliczania jednej ze składek odprowadzanej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Tak jak w przypadku innych stawek płaconych do ZUS, na dotychczasowym poziomie pozostaje wysokość samej stawki. Składka ubezpieczenia zdrowotnego to nadal 9% podstawy wyliczenia.
Przy zatrudnieniu osób (w przeciwieństwie do samozatrudnionych) nie ma rewolucji w określeniu kwoty samej podstawy wyliczania tej składki. Tak jak w latach poprzednich jest to kwota brutto pomniejszona o część składek ubezpieczenia społecznego. Rewolucją jest tu likwidacja powiązania składki ubezpieczenia zdrowotnego z wyliczeniem należnego podatku dochodowego osób fizycznych – PIT. W poprzednich latach część tej składki (w wysokości 7,75% podstawy) pomniejszała kwotę podatku PIT.
Od początku stycznia wysokość podatku PIT jest wyliczana zupełnie niezależnie do składki ubezpieczenia zdrowotnego i składka zdrowotna nie ma już wpływu na wysokość podatku – nie jest w żadnym stopniu (procencie) odliczana.
Zwiększa to kwotę podatku i obniża kwotę do wypłaty netto, np. przy umowie zlecenie bez składek ubezpieczenia społecznego (ale z obowiązkową składką zdrowotną) na kwotę 500 zł brutto, wypłata netto zmniejszy się o 39 zł.
Nieznacznie zmienił się katalog wynagrodzeń, od których trzeba zapłacić składkę zdrowotną. Tak jak w poprzednich latach nadal składką ubezpieczenia zdrowotnego objęte są wynagrodzenia umów o pracę i zlecenia. Do listy wypłat objętych tą składką zostały dodane „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”. - Naliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych
Generalnie wszystkie zasady wyliczenia podatku, stosowania wynikającej ze skali konkretnej stawki podatkowej, oraz możliwość stosowania ulg ostatecznie widoczne są w całorocznym osobistym zeznaniu każdego podatnika. Jednak wysokość wypłacanego wynagrodzenia i sytuacja zatrudnionej osoby mają już wpływ na różne scenariusze wyliczania wynagrodzeń i podatku w każdym miesiącu wypłacanego wynagrodzenia.
Największe zmiany dotyczą zasad BIEŻĄCEGO wyliczania podatku dochodowego osób fizycznych, płaconego od wynagrodzeń osób zatrudnionych w organizacji na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia.
Umowa-zlecenie
Podatek nadal jest wyliczany od kwoty brutto pomniejszonej o część składek ubezpieczenia społecznego i nadal podstawa podatku jest pomniejszana o 20% kosztów uzyskania przychodu. Zmianą jest, że 17% podatek, wyliczony z tak ustalonej podstawy, będzie od razu kwotą podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego. Należny podatek w 2022 roku nie jest już pomniejszany o część składki ubezpieczenia zdrowotnego. Gdy umowa objęta jest też ubezpieczeniem społecznym, niezmiennie należy doliczyć do całkowitego kosztu wynagrodzenia należną część składek ubezpieczenia społecznego. Gdy w ramach tego wynagrodzenia opłacane są składki na pracowniczy plan kapitałowy, to tak jak w poprzednim roku, zwiększy się kwota całkowitego kosztu wynagrodzenia i należnego podatku, a zmniejszy kwota wypłacana netto.
Umowa o pracę
W wyliczeniu w 2022 roku podatku dochodowego osób fizycznych, poza nieodliczaniem od podatku części składki ubezpieczenia zdrowotnego, zmianie uległa skala podatkowa:
roczna kwota wolna od podatku zwiększyła się do 30 tys. zł
przedział podatkowy dla stawki 17% to dochody od 30 tys. do 120 tys. zł
stawka podatku 32% – teraz stosowana jest dla dochodów powyżej kwoty 120 tys. zł. Wprowadzono nowe ulgi podatkowe stosowane do przychodów z umów o pracę. Podstawową ulgą jest rekompensata za likwidację odliczenia części składki ubezpieczenia zdrowotnego od podatku, tzw. ulga dla klasy średniej, ograniczona do przychodów rocznych od 68.412 zł do 133.692 zł.
Zmiany te, wpłyną na wyliczenie podatku w rocznym zeznaniu podatkowym każdej z osób, ale w przypadku umów o pracę mają też już wpływ na wyliczenie miesięcznego wynagrodzenia i comiesięcznej wpłaty podatku do urzędu skarbowego (zaliczki na podatek dochodowy osób fizycznych).
Kwota wolna od podatku może być (przy złożonym u pracodawcy PIT-2) uwzględniona już w comiesięcznych listach płac i przekłada się na odliczenie od płaconego podatku miesięcznej kwoty 425,00 zł (w 2021 było to 43,76 zł).
Nowym elementem wyliczenia wynagrodzeń i podatku będzie stosowanie tzw. ulgi dla klasy średniej. Będzie to odliczenie od podstawy opodatkowania, wyliczanej odpowiednim wzorem, kwoty ulgi. Warunkiem stosowanie tej ulgi w wyliczaniu wypłacanych w ciągu roku wynagrodzeń jest zmieszczenie się przychodu w miesięcznym zakresie limitu wynagrodzenia – tj. czy przychód miesięczny z umowy o pracę wyniesie więcej niż 5.701,00 zł a mniej niż 11.141,00 zł. Przy kwotach wynagrodzeń wykraczających poza ten zakres ulga ta nie będzie stosowana. Ponadto ulga ta nie będzie odliczana, gdy pracownik złoży oświadczenie, że nie chce by była ona stosowana przy wyliczaniu jego wynagrodzeń (oświadczanie to nie ma określonego wzoru formularza – pracodawca sam powinien opracować jego treść).
Co zmienia się w procedurze wyliczania wynagrodzenia z umowy o pracę
W wynagrodzeniach z umowy o pracę, podatek nadal jest wyliczany od kwoty brutto pomniejszonej o pierwszą część składek ubezpieczenia społecznego i podstawa podatku jest pomniejszana o kwotę 250 lub 300 zł kosztów uzyskania przychodu – do tego momentu jest tak jak w latach poprzednich. Zmiany następują od kolejnego kroku, którym jest sprawdzenie i ewentualne zastosowanie ulg przysługujących pracownikowi.
Po odjęciu ulg, od tak ustalonego dochodu wyliczany jest podatek zgodnie ze stawką ze skali podatkowej 17% albo 32%, który pomniejszany jest o kwotę niepłaconego podatku z kwoty wolnej – 425 zł.
Kwota tak wyliczonego podatku jest już kwotą podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego – i nie jest ona już pomniejszana o część składki ubezpieczenia zdrowotnego. Składka ubezpieczenia zdrowotnego wyliczana jest oddzielnie i stanowi kolejne potrącenie od kwoty wypłacanej pracownikowi.
Tak jak w poprzednich latach do kosztu wynagrodzeń należy doliczyć wpłacaną drugą część składek ubezpieczenia społecznego i funduszu pracy. A gdy pracownik zdecydował się na opłacanie składki na pracowniczy plan kapitałowy to (jak w poprzednim roku) zwiększy się kwota całkowitego kosztu wynagrodzenia i należnego podatku, a zmniejszy kwota wypłacana netto.
Nowe ulgi
Zmiany 2022 roku wprowadzają ulgi dla części osób zatrudnionych na podstawie umów-zleceń i umów o pracę. Są to następujące ulgi:
tzw. ulga 4 plus – dla rodziców lub opiekunów czwórki lub więcej dzieci
dla seniorów pracujących a nie pobierających przysługujących im emerytury lub renty rodzinnej
ulga na powrót – dla osób przeprowadzających się do Polski po min. 3 latach pracy za granicą.Przychody takich osób są zwolnione z podatku do sumy rocznej nieprzekraczającej kwoty 85.528 zł. Dotyczy to umów zlecania i umów o pracę, ale także ewentualnie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Uprawnienie to będzie rozliczone w rocznym osobistym PIT takiej osoby, ale może ona skorzystać z niego już w trakcie roku, przez złożenie zleceniodawcy lub pracodawcy oświadczenia o podleganiu konkretniej uldze. Inaczej niż przy oświadczeniu o stosowaniu kwoty wolnej w umowach o pracę (kiedy musimy zastosować formularz PIT-2), oświadczenia dotyczące opisanych tu ulg nie są składane na ogólnie obowiązującym formularzu – pracodawca sam powinien opracować wzór. Wynagrodzenie osoby, która złoży oświadczenie, będzie wypłacone bez odliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
