W Polsce tworzone są właśnie Centra Usług Społecznych, projekt, współfinansowany ze środków EFS w ramach POWER działanie 2.8 „Rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym”. W ramach pilotażu ma ich powstać 46. To ponad 3 mln złotych dotacji, z których 1,5 mln będzie przeznaczonych na usługi społeczne.
Podstawą prawną stała się ustawa z dnia 19 lipca 2019 roku o realizowaniu usług społecznych przez Centrum Usług Społecznych, która weszła w życie 1 stycznia 2020 roku. Takich pilotażowych CUS ma powstać 46 w Polce, większość z przekształcenia OPS w CUS. Alokacja z POWER-a sięga 134 mln zł – ponad 30% tej kwoty będzie musiało trafić w postaci zleceń do sektora społecznego, który ma dostarczyć usługi społeczne.
Centrum Usług Społecznych to nowoczesne i funkcjonalne podejście do usług społecznych, które daje szansę na ich rozwój, zwiększenie ich dostępności dla mieszkańców gminy oraz efektywność ich świadczenia. To także wzmocnienie procesu budowania wspólnoty mieszkańców gminy, rozwój partnerskiej współpracy międzysektorowej oraz szansa na kształtowanie społecznościowego wizerunku pomocy społecznej.
Jedną z trzech płaszczyzn współpracy międzysektorowej w ramach CUS jest kontraktowanie usług i to jest ogromna szansa dla sektora społecznego. CUS traktuje kontraktowanie usług społecznych jako formę zakupu – zlecenia realizacji usług partnerom lokalnym, działającym już na rzecz mieszkańców.
Z uwagi na szczególny charakter usług społecznych, określonych w katalogu, na podstawie przeprowadzonej diagnozy potrzeb, będą one świadczone w formie niematerialnej bezpośrednio na rzecz różnych grup m.in. osób starszych i niesamodzielnych, stąd kompetencje sektora społecznego, będącego blisko ludzkich problemów, stanowią tu fundament powodzenia. Zgodnie z założeniami zasady partnerstwa lokalnego, szczególną rolę w ich realizacji będą odgrywać lokalne przedsiębiorstwa społeczne i organizacje pozarządowe, które znają mieszkańców i ich lokalne potrzeby. W ramach kontraktowania usług, na czas pilotażu, powinny zostać powołane partnerstwa podmiotów świadczących usługi społeczne na terenie gmin, których kompetencje są kluczowe dla dostarczenia usług społecznych mieszkańcom gminy. Współpraca z lokalnymi usługodawcami może odbywać się zarówno w ramach otwartych konkursów ofert dla podmiotów sektora pozarządowego, jak i zlecania ich w trybie określonym w prawie zamówień publicznych.
Fundamentem i podstawą ich realizacji są zasady współpracy wskazane w art. 14 ustawy o CUS, które staną się podstawowym kodeksem funkcjonowania i realizacji zadań CUS i jego partnerów:
1) Zasada powszechności – wszystkie usługi społeczne określone w katalogu oferowane będą wszystkim osobom uprawnionym.
2) Zasada podmiotowości – najważniejszą wartością jest dobro osoby czy rodziny korzystających z usług społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem respektowania ich podmiotowości i poczucia bezpieczeństwa.
3) Zasada jakości – wszystkie usługi społeczne świadczone będą z zachowaniem standardów jakości.
4) Zasada kompleksowości – zapewnienie usług społecznych jak najpełniej odpowiadających na zdiagnozowane potrzeby mieszkańców gminy, które także będą uwzględniać różne fazy życia mieszkańców oraz ich sytuacji rodzinnej.
5) Zasada współpracy – podstawowa zasada, na której oparta jest idea CUS, wskazująca podmioty współpracy oraz szczegółowe zasady, jak suwerenność stron, partnerstwo, efektywność i uczciwa konkurencja oraz jawność.
6) Zasada pomocniczości – druga podstawowa zasada – dzięki niej zostanie wykorzystany potencjał podmiotów działających już na rzecz mieszkańców i realizujących usługi społeczne na terenie gminy. Pozwoli to na rozszerzenie oferty usług społecznych mając na względzie potrzeby wspólnoty samorządowej, przy wykorzystaniu potencjału podmiotów realizujących usługi społeczne na obszarze działania centrum.
7) Zasada wzmacniania więzi społecznych – poprzez dostarczanie wysokiej jakości usług społecznych, wzmocnione zostaną więzi społeczne oraz integracja i rozwój wspólnoty samorządowej.
SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE: https://publicystyka.ngo.pl/uslugi-spoleczne-to-nasza-przyszlosc-trzy-perspektywy-czyli-co-mieszkancom-organizacjom-spolecznym-i-instytucjom-pomocowym-daje-cus?fbclid=IwAR3T2DQCY6GlgvPiGFVxp6M8coIwOpPNSDKN5RFQEvOLeOp_CUOvXRbvulM